Mantelzorg en werk combineren: Hoe kun je dat faciliteren?

Naar schatting verlenen 5 miljoen Nederlanders mantelzorg, waarvan bijna 1 op de 5 dat langer dan drie maanden en bovendien meer dan 8 uur per week doet. 

Als er meer ouderen bijkomen vraagt dat in de toekomst om meer mantelzorg. Tegelijkertijd laat de beroepsbevolking juist al jaren krimp zien: een groeiende groep bereikt de pensioenleeftijd, waardoor er veel minder werkenden overblijven. Uit die kleinere groep werkenden moet dus vervolgens meer mantelzorg worden verleend.  

Dubbele druk op mantelzorgers 

Ongeveer 1 op de 4 medewerkers combineert zorg voor een naaste met werk. Lang niet iedereen uit die groep noemt zich mantelzorger, maar feit is dat 1 op de 10 van iedereen die zorg verleent zich ‘ernstig belast’ voelt. Dat is een groep van 400.000 mensen, waarvan de verwachting is dat die helaas alleen maar groter zal worden. 

Nederlanders verwachten dat we in de toekomst meer voor elkaar zullen moeten zorgen, als belangrijke aanvulling op de professionele zorg. Een kwart van iedereen die (mantel)zorg verleent geeft in onderzoeken aan nu al op de tenen te lopen. Als de druk op hen verder toe neemt is het risico groot dat het nog moeilijker wordt om de zorgtaken te combineren met een (fulltime) baan.  

Over uitval, ziekteverzuim en productiviteit 

Werkgevers kunnen in de toekomst niet zomaar van medewerkers blijven verwachten dat ze alle ballen zonder problemen in de lucht houden. Daar waar de druk toeneemt zal er samen naar oplossingen gezocht moeten worden om daar beter mee om te gaan. Een groeiende groep werkgevers ontdekt dat aandacht voor (mantel)zorg voor een naaste helpt om uitval en hoog ziekteverzuim te voorkomen. Op die manier draagt het bij aan meer duurzame productiviteit, terwijl medewerkers zich gehoord en gesteund voelen door een werkgever die begrijpt wat er speelt. HR-managers en andere leidinggevenden zoeken naar manieren om het bespreekbaar te maken en samen met medewerkers te bespreken waar de schoen wringt.

Diverse methoden om de medewerker zo goed mogelijk te ondersteunen: 

Bespreekbaar maken

Het begint in iedere organisatie met het bespreekbaar maken van de situatie. Veel mantelzorgers vinden zichzelf geen mantelzorger, maar doen de zorg er ‘gewoon’ bij. Dat dit eigenlijk heel bijzonder is mag meer aandacht krijgen, om de drempel te verlagen om het er ook op het werk over te kunnen hebben. 

Verlofregelingen uitleggen

Werkgevers zijn verplicht een aantal verlofregelingen aan te bieden, omdat de werknemer hier wettelijk recht op heeft. En dat is een goede basis, maar steeds meer werkgevers gaan een stap verder dan dat. Zij leggen de beschikbare regelingen pro-actief uit en voorkomen daarmee dat medewerkers achteraf moeten horen dat er iets mogelijk was geweest. 

Maatwerkoplossing

Uiteindelijk zijn er vaak maatwerkoplossingen nodig, waarbij HR-managers, leidinggevenden en/of werkgevers zelf in gesprek gaan met medewerkers. Alleen op die manier lukt het om dit flexibel in te richten, waarmee de medewerker de kans krijgt om werk en privé zo goed mogelijk te balanceren.  

Naar een zorgvriendelijke bedrijfscultuur 

Medewerkers die mantelzorg verlenen doen fantastisch werk, maar vinden het soms lastig om daar binnen de organisatie over te spreken. Met de dubbele toename van de druk die er dreigt is het (ook) aan werkgevers om de loper uit te rollen en het makkelijker te maken om hierover te beginnen. Dat lukt als mantelzorgers zich gesteund voelen, zowel door collega’s als door leidinggevenden. Het draagt bij aan de (mentale) gezondheid, vitaliteit en productiviteit en bovendien hun loyaliteit aan het bedrijf, waardoor zowel de organisatie als de medewerker daar op de korte en lange termijn van profiteert.  

Organisaties die werken aan een zorgvriendelijke cultuur leggen nu alvast de basis voor een betere balans tussen werk en privé als de druk de komende jaren verder toeneemt. Er zullen in 2040 naar verwachting 40% minder mantelzorgers beschikbaar zijn per oudere die hulp nodig heeft, dus er is nu een cultuurverandering nodig om dit op termijn te kunnen opvangen.